Zo bouw je een tekst op: kleine blokken, grootse teksten
Als je dit artikel leest, is de kans groot dat je opziet tegen het schrijven van lange teksten.
Hoe kom je in vredesnaam van de eerste zin bij de laatste? En hoe rijg je al deze informatie aan elkaar? Hoe ga je op een begrijpelijke manier van het ene onderwerp naar het andere?
Vaak krijgen mensen tijdens het schrijven het gevoel dat ze verstrikt raken in een tekst.
Je vertelt eerst iets over een deelonderwerpje. Vervolgens ga je naar een volgend onderwerpje. Maar dan kom je erachter dat je hierbij toch nog iets over het eerste onderwerpje wil zeggen. Hoe pas je dat er nu in?
Dan begint het geknutsel. Het knippen en plakken. Het proppen en wringen. Zinnetje ertussen. Woordje erbij. Bruggetje bouwen zodat de tekst “logisch” van de ene naar de andere alinea gaat. Volgorde van de alinea’s toch maar aanpassen. Nieuwe bruggetjes maken.
Het resultaat van dit gerommel is een warrig verhaal; hak-op-de-tak; zeer onplezierig om te lezen.
De schrijver herkent zijn gestuntel en verliest het zelfvertrouwen. De frustratie neemt toe.
Vaak wordt het artikel dan in een map opgeslagen, om nooit meer te worden geopend…
Het is echter een misverstand dat je heel erg je best moet doen om van het ene in het andere subonderwerpje over te gaan.
In bijna alle gevallen kun je gewoon twee verschillende blokjes met informatie achter elkaar zetten, zonder ze “aan elkaar te schrijven”. De lezer kan in een informatieve tekst zo’n overgang prima aan, als maar duidelijk is wat het onderwerp is.
Neem bijvoorbeeld dit artikel: https://www.123drogisterij.nl/kennisbank/hoe-vaak-moet-je-incontinentiemateriaal-verwisselen
Het is geen lang artikel en verre van briljant. Ik neem expres dit matige artikel, zodat je ziet dat je ook met een imperfecte tekst de lezer uitstekend kunt bedienen.
Als de structuur maar klopt en als het onderwerp en de subvragen maar een eenheid vormen.
Onderwerp
- Hoe vaak moet ik incontinentiemateriaal verwisselen?
- Wat zijn redenen om te verschonen?
- (onderwerp) Hoe vaak moet ik verschonen?
- Wat zegt een continentieverpleegkundige over verschonen?
- Hoe vaak verschonen bij verlies van ontlasting?
- Als ik een extra inlegger gebruik, hoef ik dan minder vaak te verschonen?
De opbouw van de tekst is duidelijk: één hoofdvraag met vijf subvragen.
Die subvragen staan in een min of meer logische volgorde. Al valt daar nog wel wat op af te dingen.
Je kunt er bijvoorbeeld over discussiëren of subvraag 4 (over ontlasting) niet bij subvraag 2 (over urine) moet staan. Dat zou beter zijn.
Ik doe dit vaak niet, omdat ontlasting maar voor 10% van mijn lezers relevant is. Ik wil voorkomen dat de 90% zich steeds eerst door het hele ontlasting-verhaal moet worstelen. Daarom gaat de poep meestal naar onder op de pagina.
Dit is niet ideaal, maar je kunt het gewoon doen, omdat de subvragen perfect onder de paraplu van de hoofdvraag vallen.
Zolang een lezer de structuur van een artikel snapt, is hij tevreden.
Hij zoekt informatie over de hoofdvraag van de tekst. En in tussenkoppen (de subvragen) ontdekt hij vast de vraag die hij zelf graag beantwoord ziet.
Dankzij de structuur met de tekstblokken die elk over één subvraag gaan, hoef je helemaal geen moeite meer te doen om de alinea’s aan elkaar te breien.
Onervaren schrijvers hebben vaak deze behoefte om tussen alle alinea’s bruggetjes te bouwen. Terwijl de lezer dat helemaal niet nodig heeft. Die kan verschillende blokken informatie prima aan.
Als het onderwerp maar de lading dekt van het artikel en de subvragen dus voortvloeien uit het onderwerp.
Stel nu dat een klant mij belt met de vraag: “Wat zijn risico’s als ik niet vaak genoeg mijn incontinentiemateriaal verwissel?”
Het antwoord op deze vraag past natuurlijk perfect in dit artikel. Daarom maak ik direct de volgende alinea:
Wat gebeurt er als ik niet op tijd verschoon?
Het klimaat tussen een incontinentiemateriaal en de huid is verre van ideaal. Het is er warm en nat, en het kan gaan broeien. Terwijl een huid juist behoefte heeft aan buitenlucht en ventilatie.
Fabrikanten van absorberende producten weten dit en ze doen hun best om materialen te maken die zoveel mogelijk frisse lucht toevoeren en warmte en vocht afvoeren.
Wanneer je echter lang wacht met verschonen raakt een product voller. Het wordt warmer, er is langer geen frisse lucht toegevoerd en de urine zit dan niet meer diep in de kern van het product opgesloten, maar komt tegen het lichaam. De bijtende stoffen in de urine tasten de huid aan. Dit geeft irritaties die kunnen uitgroeien tot vlekken, bultjes en een huid die opengaat.
Het tijdig vervangen van een product kan de bron van irritatie wegnemen en deze schade voorkomen.
Deze subvraag kun je nu letterlijk overal in de tekst plaatsen, zonder dat dit ten koste gaat van de leesbaarheid van het artikel.
Je kunt hem op 1 zetten:
Subvragen
- Wat gebeurt er als ik niet op tijd verschoon?
- Wat zijn redenen om te verschonen?
- En hoe vaak moet ik verschonen?
- Wat zegt een continentieverpleegkundige over verschonen?
- Hoe vaak verschonen bij verlies van ontlasting?
- Als ik een extra inlegger gebruik hoef ik dan minder vaak te verschonen?
Op plek 2:
- Wat zijn redenen om te verschonen?
- Wat gebeurt er als ik niet op tijd verschoon?
- En hoe vaak moet ik verschonen?
- Wat zegt een continentieverpleegkundige over verschonen?
- Hoe vaak verschonen bij verlies van ontlasting?
- Als ik een extra inlegger gebruik hoef ik dan minder vaak te verschonen?
Of op plek 3:
- Wat zijn redenen om te verschonen?
- En hoe vaak moet ik verschonen?
- Wat gebeurt er als ik niet op tijd verschoon?
- Wat zegt een continentieverpleegkundige over verschonen?
- Hoe vaak verschonen bij verlies van ontlasting?
- Als ik een extra inlegger gebruik hoef ik dan minder vaak te verschonen?
Hetzelfde geldt voor plek 5, 6 of 7.
De nieuwe alinea kun je dus ongestraft overal neerzetten. Hij staat op plek 1 niet ideaal, ik zou voor plek 2 kiezen. Maar met plek 1 is te leven. De lezer zal je niks kwalijk nemen.
Die ziet in één oogopslag waar hij de informatie kan vinden. En dat is alles wat telt.
Ik wil je met dit voorbeeld vooral laten zien dat een doodsimpele structuur je de vrijheid geeft om heel snel een tekst in elkaar te zetten.
Je breekt de tekst in stukken [de subvragen] en zet ze vervolgens in een volgorde. Je hoeft niks aan elkaar te breien en je hoeft je geen zorgen te maken over de opbouw van het artikel.
En als je simpelweg je subvragen even onder elkaar zet, zie je heel snel welke volgorde het meest voor de hand ligt. Met een paar keer knippen en plakken zet je het artikel vervolgens in elkaar. Een kind kan de was doen!